Glenohumorale luxatie (schouderluxatie)
Glenohumorale luxatie (schouderluxatie)
Auteur: J.Sprakel, MD - Laatste update: 31-05-2014
Glenohumorale luxatie (schouderluxatie)
Oorzaak
- - Anterieure schouderluxatie (96%)
- Geforceerde exorotatie / abductie in schouder door:
- val op gestrekte arm (ouderen)
- sport (bij jongeren)
- Incidentie is 8-24 per 100.000 personen per jaar 1
- Hoogste incidentie bij mannen van 21-30 jaar en bij vrouwen van 61-80 jaar1
- - Posterieure schouderluxatie (3%)
- Geforceerde adductie / axiale compressie door
- val, verkeersongeval en/of epileptisch insult
- - Luxatio erecta (1%)
- Geforceerde hyperabductie door verkeersongeval HET
Informatie filmp schouderluxatie (in het kort) |
Lichamelijk onderzoek
- - Pijnlijk schouder
- - Arm in endorotatie (met als uitzondering luxatio erecta)
- - Functio laesa
- - "Delle" ter hoogte van deltoideus
- - Humeruskop ventraal palpabel bij anterieure luxatie
- - Sensibiliteit: n. axillaris (sensibiliteit in deltoideus gebied - regimental badge area) en plexus brachialis
Geassocieerd/begeleidende letsels:
| - Bankart-laesies 2 | |
| * Scheur in het onderste gedeelte van het labrum, bij meer dan 90 % van de luxatie aanwezig | |
| * Boney Bankart laesie: fractuur van de voorrand van het glenoïd | |
| * Verhoogd risico op recidief als benig defect van glenoïd >25% van de gewrichtskom bedraagt 3,4 | |
| - Hill-Sachs-laesies 5 | |
| * Impressiefractuur in het posterolaterale deel van de humerus door glenoïd | |
| - Letsels van de rotatorenmanchet (rotatorcuff) | |
| * Incidentie 12% 6 | |
| * Verhoogd kans op recidieven en verlies van stabiliteit 5,6 | |
| - Fracturen van het tuberculum majus | |
Conservatieve behandeling
-
Indicatie:
- - Anterieure schouderluxatie
Behandeling:
- - Gesloten repositie onder lokale verdoving
- - Er is geen superieure repositie techniek, maar er is weinig vergelijkend onderzoek 2,7
- Meest gebruikte repositie-technieken:
- - Repositie volgens Stimson 8
- - Repositie volgens Hippocrates 9
- - Repositie volgens Kocher (cave: risico op humerusfractuur, altijd op OK) 10
- Alternatieve repositie-technieken:
- - Milch techniek
- - Matsens Traction Counteraction
- - Spaso techniek
- - Eskimo techniek
- - Manes methode
Nabehandeling:
- - Functioneel
- - Immobilisatie in mitella (schouder in endorotatie) voor pijnbestrijding gedurende maximaal 3 wk
- - 1ste week rust
- - 2de week oefenen in mitella tot 90 -90 (exorotatie met elevatie vermijden)
- - 3de week oefen in mitella o.g.v. de pijn zonder beperkingen, eventueel zonder mitella
- - 4de week en verder mitella af
Follow-up:
| Poliklinische follow‐up | ||
|---|---|---|
| Na 1 week | Na 6 weken | Na 3 maanden |
| - Oefeninstructies: geen maximale exorotatie gedurende 6 weken |
- Functiecontrole - Fysiotherapie op indicatie |
- Op indicatie bij klachten (bij Frozen shoulder) |
Stimson 8 |
Hippocrates cq. Matsens Traction Counteraction 9 |
Kocher 10 |
Functiecontrole:
 |
 |
 |
 |
 |
| Abductie / Adductie | Anteflexie / Retroflexie | Endo- / exorotatie bij arm naast lichaam met 90° gebogen elleboog met palm omhoog | Anteversie / retroversie bij arm loodrecht in transversale vlak | Endo- / exorotatie bij arm in 90° abductie met 90° gebogen elleboog |
| 180° - 0° - 40° | 180° – 0° – 50° | 70° – 0° – 60° | 160° – 0 °– 50° | 70° – 0° – 90° |
Operatieve behandeling
Indicatie:- - Niet te reduceren anterieure luxatie op SEH
- - Posterieure schouderluxatie
- - Luxatio erecta
- - Schouderluxatie met begeleidende fracturen
Behandeling:
- - Gesloten repositie onder algehele verdoving op OK
- - Bij posterieur luxatie: Gesloten reductie door in-line tractie met endorotaie en adductie
- - Bij instabiele repositie is er vaak sprake van een grote Boney Bankart of chronische luxatie, overweeg hierbij ORIF of tijdelijke fixatie met K-draad
- - Zelden open repositie nodig
Verwijzing orthopedie
- Overweeg poliklinische verwijzing naar orthopedie bij:
- - Habituele (≥ 2 keer) luxatie (polar type 1) na minimaal trauma (vooral bij jongeren < 40 jaar) voor eventuele schouderstabiliserende operatie
- - Primaire schouderluxatie bij actieve jongvolwassen mannen of sporters op hoog niveau : indicatie voor schouderstabiliserende behandeling (Bankart-procedure, reefplastiek of Bristow-Latarjet-procedure)13
- Echografie rotatorcuff:
- - Luxaties bij oudere patiënten zijn vaak tgv rotatorcuffletsels (m. subscapularis), bij rotatorcuffletsel eveneens verwijzing poli orthopaedie overwegen.
Coderingen
Diagnose Behandel Combinatie (DBC/DOT)
ICD-10
| Chirurgie | 255 |
| Orthopedie | 3202 |
ICD-10
| Schouderluxatie | S43.0 |
Abbreviated Injury Scale (AIS)
| Shoulder (glenohumeral) joint - sprain | 771010.1 |
| Shoulder (glenohumeral) joint - subluxation | 771020.1 |
| Shoulder (glenohumeral) joint - dislocation | 771030.2 |
| Shoulder (glenohumeral) joint - dislocation - open | 771031.2 |
| Shoulder (glenohumeral) joint - open | 771089.1 |
| Shoulder (glenohumeral) joint NFS | 771099.1 |
Referenties
- 1. Hovelius L. Incidence of shoulder dislocation in Sweden. Clin Orthop Relat Res. 1982;127-31.
- 2. Wen DY.Current concepts in the treatment of anterior shoulder dislocations.Am J Emerg Med. 1999;17:401-7.
- 3. Boileau P, Villalba M, Hery JY, Balg F, Ahrens P, Neyton L. Risk factors for recurrence of shoulder instability after arthroscopic Bankart repair.J Bone Joint Surg Am. 2006;88:1755-63.
- 4. Sekiya JK, Jolly J, Debski RE. The effect of a Hill-Sachs defect on glenohumeral translations, in situ capsular forces, and bony contact forces. Am J Sports Med. 2012;40:388-94.
- 5. Dodson CC, Cordasco F. Anterior Glenohumeral Joint Dislocations. Orthop Clin North Am. 2008;39:507-18.
- 6. Robinson CM, Shur N, Sharpe T, Ray A, Murray IR. Injuries associated with traumatic anterior glenohumeral dislocations. J Bone Joint Surg Am. 2012;94:18-26.
- 7. Riebel GD, McCabe J. Anterior shoulder dislocation: a review of reduction techniques. Am J Emerg Med. 1991;9:180-8.
- 8. Cunningham NJ. Technique for Reduction of Anteroinferior Shoulder dislocation. Emergency Medicine Australasia 2005; 17: 463 - 471
- 9. Christofi T, Kallis DA, Raptis M, Rowland and Ryan J. Management of Shoulder dislocations. Trauma 2007; 9: 39-46
- 10. Chitgopkar SD, Khan M. Painless reduction of anterior shoulder dislocation by Kochers method. Injury. 2005 Oct;36(10):1182-4.
- 11. Hovelius L, Augustini B, Fredin H, Johansson O, Norlin R, Thorling J. Primary anterior dislocation of the shoulder in young patients. A ten-year prospective study. J Bone Joint Surg Am. 1996;78:1677-84.
- 12. Van Tongel A, Rosa F, Hefferman G, Levy O, Sforza G. Long-term result after traumatic anterior shoulder dislocation: what works best? Musculoskelet Surg. 2011;95:S65-70.
- 13. Jakobsen BW, Johanssen H, Suder P, Søjbjerg J. Primary repair versus conservative treatment of first-time anterior dislocation of the shoulder: a randomized study with 10-year follow-up. Arthroscopy. 2007;23:1118-23.
- 14. Nederlandse vereniging voor traumachirurgie (www.trauma.nl)